Séance tenue à la Bibliothèque Royale à Bruxelles, le 15 février 2020

Vergadering in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel op 15 februari 2020

Don Carlo Trivulzio (1715-1789) fut probablement le plus important collectionneur milanais du XVIIIe siècle. Ses collections étaient très variées, mais l’ensemble le plus significatif relevait de la numismatique. Il avait en effet réuni des milliers de monnaies antiques, italiennes et étrangères, dont des centaines en or. Toutes ont été dispersées depuis, et les identifier relève quasiment de l’impossible. Pourtant, quelques documents imprimés et manuscrits ont permis de reconstruire partiellement le destin de cette collection d’exception. Le journal de Don Carlo nous informe sur ses achats et échanges. Il reflète le monde des collectionneurs de l’époque et la variété de leurs rencontres. La collection importante de pierres gravées sera également présentée. Son destin est encore plus complexe et incertain, mais certaines peuvent elles-aussi être rattachées à la collection Trivulzio.

Johan van Heesch, Philippe Roettiers en de devotiemedailles van Duffel: een uniek document uit 1688

Het kerkarchief van de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Goede Wil in Duffel (België) wordt bewaard in het gemeentearchief aldaar. Het bevat een uniek contract tussen de medailleurs Philip Roettiers en Joannes van Bouchout, ondertekend op 27 augustus 1688, over de samenwerking van dit eertijds zeer populair bedevaartsoord uit de voormalige heerlijkheid Duffel-Perwijs voor het vervaardigen van religieuze draagtekens (Archief van de kapel, VIII, 22). Dit document werd al door Victor Tourneur grondig geanalyseerd en hij publiceerde het samen met Evarist Dom in RBN 1924. Op een kleine onnauwkeurigheid na (RBN 1924, p. 54 noot 1: lijn 4, voeg toe achter “hebben” de woorden “gecontracteert ende”) bevat dat artikel ook een goede transcriptie van de tekst waarin alle formaten van de te maken penningen worden vermeld, alsook -en dat is vrij uniek- de verkoopprijs, de kosten voor het zilver, het fatsoen (maakloon), en het profijt voor de kapel. In deze voordracht werd dit document opnieuw onder de aandacht gebracht met het oog op de verzameling stempels die het penningkabinet van KBR verkreeg in 2018 van de Koninklijke Munt van België. Daarin zaten niet alleen de stempels van de historische medailles van de Roettiers-familie, maar ook de stempels van hun devotiepenningen, waaronder die van Onze-Lieve-Vrouw van Goede wil en die generatie op generatie werden doorgegeven totdat ze door de staat werden aangekocht in 1772 (Zie hierover ook J. van Heesch in RBN 2020). Het is duidelijk dat ook het onderzoek naar de vrij anonieme devotiepenningen baat heeft bij een grondig archiefonderzoek en dat dit nog voor een groot deel onontgonnen terrein is. Spreker illustreert dit met het voorbeeld van twee zeventiende eeuwse edelsmeden, Willem De Pape uit Brussel en de Mechelaar Henri Charlier, beiden makers van devotiemedailles.