Réunion à la Bibliothèque, le 17 décembre 2016

Vergadering in de Koninklijke Bibliotheek, op 17 december 2016

Présents : Mmes H. Taymans, L. Claes, Fr. Stroobants, Gh. Moucharte, C. Arnould; MM. P. Assenmaker, R. Waerzeggers, Fr. de Callataÿ, J.-M. Doyen, J. van Heesch, J. Laureys, R. Dillen, J.-Cl. Thiry, H. Rambach, H. Dewit, Y. de Craemere, P. Pasmans, Chr. Lauwers, R. Renard, Ph. Sadin, Ch. Doyen, K. van den Cruyce, M. Wauthier.

Excusés : Mmes Ch. Logie, A. Pourbaix-Van Haeperen ; MM. M. Gheerardijn, N. de Streel, R. Hubert, G. Testa, Chr. Flament, J. Moens.

Charles Doyen, Peser en Grèce ancienne et ailleurs: Le projet Pondera Online.

Charles Doyen présente un historique de l’étude des poids antiques depuis les travaux pionniers d’August Boeckh (1838). Il insiste sur l’intérêt particulier de cette documentation trop souvent négligée, qui doit à la fois s’envisager sous un angle archéologique (l’étude des poids présente de nombreuses affinités avec la numismatique et la métrologie) et sous un angle historique (histoire sociale et économique ; histoire des sciences et des techniques ; épigraphie). Dans le cadre du Mandat d’impulsion scientifique « Pondera Online » (2016-2018), Charles Doyen a réuni une équipe de recherche internationale pour construire une base de données relationnelles en open access (pondera.incal.ucl.ac.be:8000/), qui se compose d’une dizaine de champs descripteurs appropriés (dénomination, lieu d’origine, lieu de provenance, lieu de conservation, datation, description archéologique, analyse métrologique, bibliographie, photographies), s’inscrit dans le cadre plus large des Digital Humanities (projets Pleiades, Nomisma.org, EpiDoc et EAGLE), et se dotera à terme d’outils d’analyse tels que la création automatisée de tableaux, de graphiques ou de cartes. L’exposé s’achève par une présentation des deux principaux corpus de poids antiques : les poids d’Olympie (c. 500 exemplaires en bronze, principalement mis au jour lors des fouilles allemandes du sanctuaire d’Olympie) et les poids d’Athènes (c. 900 exemplaires, la plupart en plomb, découverts lors de l’urbanisation d’Athènes au XIXe s. ou lors de fouilles officielles au XXe s.).

Kris Van den Cruyce, De munten van Bhutan

De munten van Bhutan waren en zijn nog steeds een mysterie in de numismatische wereld. Tot voor kort waren er nog maar een 3-tal relevante documenten verschenen van de hand van Charles Panisch, Nicholas Rhodes (die we gerust the founding father van de Bhutanese numismatiek mogen noemen) en Wolfgang Bertsch met een eerste beperkte cataloog begin jaren 90. Daarnaast verschenen er her en der, waaronder in het tijdschrift van de ONS, interessante artikels van de hand van Rhodes. Maar alles bij elkaar, ontbrak er een compleet overzicht met de uitgegeven munten, waar ze geslagen werden, … KM bevat wel een overzicht maar alles bij elkaar is ook dit beperkt. Eén van de problemen is dat er vandaag geen Bhutanese documenten bestaan waaruit we ook maar iets kunnen leren over de historisch geslagen munten. Als die al bestaan hebben dan zijn ze verdwenen tijdens aardbevingen en branden van de lokale forten/kloosters, Dzongs genaamd. Ook de munten zelf vertonen geen duidelijke hints naar heersers, jaartallen, … Op een aantal staan Tibetaanse woorden welke op zich een aanwijzing zijn naar een regio (Dzong) maar ook niet meer. De schrijftaal in het Bhutan van de 18de eeuw tot nu is trouwens Tibetaans. Gelukkig zijn er onze Britse vrienden geweest die vanuit Noord India Bhutan bezochten en na hun missies daarover publiceerden. Capt. Pemberton anno 1838, JC White anno 1907. Bijzondere bronnen van informatie maar soms ietwat Brits gekleurd, maw niet altijd even objectief. Tijdens mijn bezoek aan Bhutan in 2005 werd ikzelf gestoken door een Bhutanese mug met als resultaat een cataloog/boek in 2015 over de Bhutanese munten “The coinage of Bhutan up to the mid-20th century”. Aangezien er nog steeds nieuwe vondsten opduiken samen met bijkomende info, publiceer ik jaarlijks een aanvulling op het boek. Ondertussen zijn er dus addenda voor 2015 en 2016. Alsook een paper over de aanwezigheid van ‘schrift’ op de munten. Momenteel zijn er alvast plannen tot en met 2019. Het boek zelf is gebaseerd op een studie van 3.200 munten. Het resultaat is een duidelijk en begrijpbaar systeem dat de munten opdeelt in 10 groepen, 230 types en 675 variaties! Papers inclusief zitten we aan 3.700 munten, meer dan 250 types en 700 variaties. Van elk belangrijk type en variatie is er een duidelijke kleurenfoto beschikbaar. Van sommige munten, zoals de eerste gouden munt, was er voorheen nog niets gepubliceerd. Geïnteresseerden kunnen een mailtje sturen naar kris.vandencruyce@skynet.be. Publicatie: Kris Van den Cruyce, The coinage of Bhutan up to the mid-20th century, 2015.