Séance tenue à la Bibliothèque Royale à Bruxelles, le 18 février 2012

Vergadering in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel op 18 februari 2012

Le Président, M. van Heesch, étant empêché d'assister à la séance, M. Fr. de Callataÿ, vice-président ouvre la séance à 14h30.

Il prend lui-même la parole pour sa conférence intitulée Les intérêts numismatiques de Liévin Torrentius (1525-1595), l'un des premiers humanistes de son temps.

La Bibliothèque royale de Belgique conserve un nombre précieux de documents relatifs à Liévin Torrentius (1525-1595), en son temps appelé le « prince des poètes » ou « l'Horace chrétien », qui fut longtemps vicaire de la principauté de Liège avant de devenir évêque d'Anvers. Or, avant d'occuper ces charges absorbantes, Torrentius avait longtemps séjourné à Rome (1552-1557) où il collectionna les monnaies et fut accepté dans les principaux cercles antiquaires. Ami de Fulvio Orsini et d'Antonio Agustin, il forma une collection considérable de monnaies dont l'inventaire non illustré est conservé, comme est conservé l'inventaire après décès de sa bibliothèque où se retrouvent 18 ouvrages numismatiques, soit à peu près tout ce qui était disponible jusqu'en 1575 environ. En outre, la Bibliothèque royale possède la copie de près de 1.200 lettres envoyées dans les années 1580, lesquelles recèlent quelquefois des allusions à son goût des antiquités. À côté de riches séries de monnaies romaines, républicaines et impériales, qui servirent à illustrer son édition d'Horace, la collection de Torrentius compte plus de 150 monnaies grecques, un fait assez rare pour une collection formée à Rome, ce qui engage au commentaire.

De Ondervoorzitter geeft vervolgens het woord aan Liesbeth Claes voor haar lezing De representatie van de keizerlijke opvolgers op de centrale Romeinse muntslag - Een diachronische analyse van keizer Augustus (27 vC) tot keizer Carinus (285 nC).

De crisis van 69 na Chr. maakte duidelijk dat het bezit van een keizerlijke zoon van uiterst belang werd voor keizerlijke kandidaten. Galba, bijvoorbeeld, adopteerde de invloedrijke Piso om zijn keizerlijke positie te verstevigen; Vitellius propagandeerde zijn eigen kinderen en Mucianus probeerde de Oosterse troepen te overtuigen om de generaal Vespasianus te steunen omdat deze twee volwassen zonen had, die een vredevolle continuïteit van een nieuw keizerlijk huis konden garanderen. Vooral de Romeinse legersoldaten, maar daarnaast ook de Senatoren en het Romeinse volk, hadden graag een dynastiek huis, omdat dit de interne vrede in Rome kon garanderen. Het bezit dus van een keizerlijke opvolger symboliseerde hoop en begon een belangrijke rol te spelen voor de keizer, maar ook voor keizerlijke tegenkandidaten.

Een manier om het belang van de keizerlijke opvolgers tijdens het Romeinse keizerrijk te onderzoeken is door hun aanwezigheid op de Romeinse keizerlijke muntslag te analyseren. Voorheen hebben andere wetenschappers zoals Carlos Noreña, Peter Lummen en Olivier Hekster al succesvol aangetoond dat de Romeinse keizerlijke munten een belangrijk medium konden zijn om keizerlijke boodschappen te verspreiden. Romeinse keizerlijke munten werden immers ononderbroken geslagen, zelfs in periodes van crisis. Verder werden zij verspreid tot de verste uithoeken van het Romeinse rijk, en waren zij toegankelijk voor een divers publiek. Munten werden geslagen in de autoriteit van de keizer, maar ook andere leden van zijn keizerlijke huis, zoals de keizerlijke opvolgers, konden geportretteerd worden op de munten. De keizerlijke muntslag representeert zo een coherent beeld dat kan gebruikt worden om historische evenementen en processen te traceren, zoals ook de representatie van de keizerlijke opvolger van keizer Augustus tot en met keizer Carinus.

In de lezing wordt een overzicht gegeven van de representatie van de keizerlijke opvolger op de keizerlijke munten van Augustus tot Carinus, geïllustreerd met grafieken. Daarbij werd de representatie van twee afzonderlijke groepen, de biologische zonen en de geadopteerde zonen, nauw vergeleken. Ten slotte was er speciale aandacht voor de specifieke munticonografie die de keizerlijke zonen kregen.