 |
|
Réunion à la Bibliothèque royale, le 20 mai 2017
Vergadering in de Koninklijke Bibliotheek, op 20 mei 2017
Présents/aanwezig: Mmes S. Berger, S. Hahn, F. Stroobants, MM F. de Callataÿ, Y. De Craemere, H. Dewit, R. Dillen, J.-M. Doyen, J. Laureys, C. Lauwers, J. Moens, O. Picard, H. Rambach, P. Sadin, J.-C. Thiry, N. Vaneerdewegh, J. van Heesch, H. Vanhoudt, R. Waerzeggers, F. Wojan.
Excusés/verontschuldigd: Mme A. Pourbaix, H. Taymans, MM R. Renard, N. de Streel, M. Gheraardijn.
Le président ouvre la séance à 14h30. Il rappelle le décès de Gaetano Testa, membre étranger de la Société d’origine italienne, et qui s’était spécialisé dans la numismatique de Naples, sa ville natale, et notamment des gigliati à propos desquels il a publié dans notre RBN. Les membres respectent un moment de silence en son souvenir.
Le président présente ensuite le jeton de la Société à M. Picard, qui a été élu membre honoraire de notre Société lors de l’AG de mars dernier. Il rappelle la brillante carrière numismatique de cet ancien directeur de l’Ecole française d’Athènes et membre de l’Institut.
Franck Wojan, Les Éléens et le koinon achaien : réflexions historiques et numismatiques
Entre le dernier tiers du IIIe s. av. J.-C. et la création de la province romaine d’Achaïe en 27 av. J.-C., les relations entre les Éléens, qui vivaient dans le nord-ouest du Péloponnèse et administraient le prestigieux sanctuaire commun d’Olympie, et le koinon achaien furent souvent tendues et conflictuelles. En croisant les indications données par les sources littéraires (essentiellement les récits de Polybe et de Tite-Live) et numismatiques, l’historien et le numismate aboutissent à un tableau contrasté. Si les Éléens devinrent membres du koinon en 191 av. J.-C., ils n’en furent pas pour autant des membres particulièrement actifs (cf. les conditions dans lesquelles ils échappèrent aux opérations militaires aux côtés du koinon pendant la guerre d’Achaïe). Il est en revanche un domaine où leur participation fut pleine et entière : la monnaie. On connaît un abondant monnayage d’argent et, dans une moindre mesure, de bronze, aux types achaiens et portant l’ethnique des Éléens. Si les discussions restent passionnées quant à l’identification de l’étalon monétaire et de la chronologie des différentes émissions, l’exemple des Éléens nous invite à voir dans le monnayage d’argent des trioboles de poids éginétique réduit (symmachique) et à privilégier la chronologie basse qui considère que les dernières émissions datent du Ier s. avant. Nick Vaneerdewegh, De Byzantijnse christelijke muntslag: een iconografisch overzichtIn 315 plaatste Constantijn de Grote (306–337) voor het eerst een christelijk symbool op een zilveren medaillon, geslagen in Ticinum (het huidige Pavia). Hiermee startte hij een duizend jaar lange traditie van christelijke symbolen en beeldtaal op Laatantieke en Byzantijnse munten. Deze iconografische traditie stond niet in een vacuum: beelden uit de mozaïek- en iconenkunst vonden hun weerklank in de muntslag en ook eigentijdse (religieuze) politiek liet zich niet onbetuigd in de keuze van heiligen en legendes. Een mooi voorbeeld van het eerste zijn de befaamde solidi van Justinianus II met Christus Pantokrator op de voorzijde, die zich makkelijk laten vergelijken met het 6de eeuwse encaustische Christus-icoon uit het St. Katharinaklooster. Emblematisch voor het tweede zijn de spectaculaire zilveren miliaresia van Romanus III met de Moeder Gods Hodegetria op de voorzijde, die overeenstemmen met de bijzondere affiniteit die de keizer voelde voor deze figuur. In de late 14de eeuw verschraalde de beeldtaal van de munten ten gevolge van de moeilijke politieke en economische toestand van het rijk. De laatste keizer, Constantijn XI, sloeg zilvermunten met slechts één type (Pantokrator op de voorzijde, keizer op de keerzijde); het metaal werd gewonnen uit het zilverwerk van de kerken van het belegerde Constantinopel. Op 29 mei 1453 braken de Ottomanen echter door de verdedigingen heen, en zo eindigde met de hoofdstad en haar keizer ook de Byzantijnse muntslag.
© KBGN-SRNB, 2008-2020
|
|